Wat is ACT?

Hoe gaat ACT in zijn werk?

ACT zal je gaan helpen om mentaal flexibeler te worden door meer aandacht te besteden aan wat jij belangrijk vindt in het leven. Het gaat voor een groot gedeelte over het accepteren van gevoelens en emoties en daarbij afstand nemen van jouw gedachten. Jij bent niet jouw gedachten en ze beheersen jou ook niet. Dit stukje valt dan onder het Acceptance-gedeelte van de therapie. 

Het commitment-gedeelte gaat over helder krijgen wat jij belangrijk vindt in het leven en vanuit die waarden gaat leven. Dit beperkt zich niet alleen tot het bedenken hiervan, maar juist ook tot handelen daarnaar. Dan leidt ons dan naar het gedeelte ‘toegewijde actie’. In dit onderdeel ga je ook daadwerkelijk actie ondernemen om vanuit jouw waarden te leven. 

Waarom zou je dit willen? Je houdt energie over die je voorheen kwijt was aan het strijden tegen je negatieve gedachten. Die kun je nu besteden aan wat je écht belangrijk vindt.

Wanneer is ACT iets voor jou?

ACT kan goed helpen bij burn-out klachten, burn-out, depressieve klachten en verschillende angsten of spanningen. Daarnaast is ACT zeer geschikt om de negatieve (gedachten)cirkel te doorbreken en vermijding tegen te gaan. Gecombineerd met exposure-therapie zorg je ervoor dat stress- angst en spanning geen controle gaan krijgen over jouw leven. De ellende met dit soort klachten is namelijk dat het zich als een olievlek door jouw leven kan verspreiden. Dit kun je (vroegtijdig) een halt toeroepen door op tijd aan de bel te trekken. 

Hieronder bespreek ik in het kort de aandachtspunten van ACT die in een behandeltraject aan de orde zullen komen. 

Acceptatie: Wellicht de belangrijkste stap in een ACT-traject. Zonder acceptatie is er geen basis om commitment en toegewijde actie te behalen. Hoe vervelend de emoties ook kunnen zijn, de enige manier is om deze in de ogen aan te kijken en te accepteren. In het traject ga je, onder andere, aan de slag met beperkende overtuigingen en blokkades waardoor je deze emoties zo graag wil vermijden. Zodra je hier zicht op krijgt, dan zul je zien dat ze aan kracht afnemen.

Defusie: Je bent niet jouw gedachten en je hebt er al helemaal geen invloed op. Zodra je dit écht kunt inzien en begrijpen, kun je wellicht ook meer vrede hebben met de 60.000 gedachtes die we per dag hebben. De meeste daarvan zijn, helaas, negatief. Maar dit betekent niet dat ze jouw leven ook negatief hoeven te beïnvloeden. Door afstand te nemen van jouw gedachtes krijgen ze minder kracht. Dit kun je onder andere doen met veel humor en een gezonde dosis zelfspot. Soms moet je je zelf ook maar niet te serieus nemen.

Zelf: Je leert jezelf met meer compassie te benaderen. Niet alles is zwart-wit. Er zijn nog een hoop tinten grijs, die ook jou als persoon maken.

Hier en nu: 

‘Men vreest het meest het lijden dat men vreest’ is wellicht voor sommigen een bekende uitspraak. We maken ons vaak zorgen over het verleden of de toekomst. Door middel van ACT ga je leren je meer te focussen op vandaag en het hier en nu. Door middel van lichaamsgericht werken kun je in het moment blijven als de spanning hoog oploopt. Een zeer waardevolle tool om uit je hoofd en in je lichaam te komen.  

Waarden: We kunnen hier lang of kort over praten, maar de essentie is dat iedereen vanuit bepaalde waarden leeft. Deze waarden ontwikkel je in de loop van de jaren en vanuit die waarden maak je bepaalde keuzes. Tijdens stress en burn-out kunnen deze waarden flink door de war geschopt worden. Tijdens een ACT-traject ga je terug naar de basis en op onderzoek uit wat voor jou echt belangrijk is.

Toegewijde actie: Als je dan weet wat je écht graag wil en belangrijk vindt, dan kun je daar ook naar gaan handelen. De keuzes die je maakt liggen dan in lijn met jouw waarden. Dat zorgt voor een innerlijke rust en vermindert piekeren en negatieve gedachten. Je bent dan beter in staat om de tegenslagen die het leven soms voor je in petto heeft beter te verwerken.

ACT staat voor Acceptance and Commitment Therapy. In goed Nederlands is dit: Acceptatie en Toewijdingstherapie.

De gedachte achter deze therapie is dat afstand nemen van je gedachten en er flexibeler mee omgaan je gaat helpen om stress- angst en spanningsklachten te verminderen. Vaak willen we namelijk van onze gedachten af en proberen ze dan te controleren. Met ACT leer je er op een andere manier mee om te gaan. ACT verbreekt de, meestal negatieve, gedachtenspiraal en probeert je in te laten zien hoe het ook anders kan of dat het gewoon zo is als dat het is. 

ACT is een vorm van gedragstherapie. Daarin is deze vorm van therapie sterk gelieerd aan cognitieve gedragstherapie, die wellicht bekender is. Waar cognitieve gedragstherapie zich probeert te focussen op het ontwikkelen van helpende en positieve gedachten, zal ACT je vooral leren hoe je kunt accepteren dat pijn, verdriet en zorgen nu eenmaal onderdeel zijn van het leven. Dit wil niet zeggen dat je als willoze inschikkelijke maar moet accepteren dat je er niets aan kunt veranderen. Integendeel, maar het heeft weinig zin om de worsteling centraal te stellen. Je kunt je beter concentreren op dingen waar je wel invloed op hebt. 

We willen die negatieve gedachten vaak niet hebben en proberen ze dan ook vakkundig te onderdrukken. Maar juist door dat te doen, krijgen die gedachten en bijbehorende gevoelens meer kracht en komen ze op een ander moment weer sterker terug. Juist deze vermijding zorgt er dus voor dat jouw klachten vergroten of steeds terugkomen. Door middel van exposure therapie kun je op een veilig en prettig tempo weer vertrouwen opdoen in eigen kennis, kunde en vaardigheden.